اختلالات طیف اوتیسم چیست ؟
گروهی از سندروم های پیشرونده عصبی هستند که توارث چند ژنی دارند. در گذشته هر کدام از اختلالات این طیف به طور مجزا معرفی می شد که شامل اختلال اوتیسم ،اختلال آسپرگر، سندرم رت ،اختلال فروپاشنده کودکی و اختلال نافذ رشد نامعین بودند ولی اخیرا همه این موارد تحت عنوان اختلال طیف اوتیسم معرفی می شوند.
ملاک های تشخیصی این اختلالات چیست؟
طبق ویرایش پنجم کتابچه تشخیص اختلالات روانپزشکی انجمن روانپزشکان آمریکا ملاک های تشخیصی این اختلالات در دو حیطه اصلی طبقه بندی میشود. حیطه اول نقص مداوم در روابط اجتماعی و تعاملات اجتماعی در موقعیت های مختلف است. حیطه دوم شامل الگوهای رفتاری، علائق و فعالیت های تکراری می باشد.
ویژگی های بارز این اختلالات شامل مواد زیر است:
مورد اول که نقصان در روابط اجتماعی است شامل عدم مکالمه معمولی بین طرفین ، کاهش سهیم کردن سایر افراد در هیجانات و عواطف ، رفتارهای اجتماعی ناهنجار و عدم پاسخ به تعاملات اجتماعی می باشد. همچنین نقص در رفتارهای غیرکلامی ، تماس چشمی ضعیف و فقدان کامل ابراز هیجانات به وسیله چهره هم در این گروه از علائم قرار دارند. مورد دوم شامل رفتار حرکتی تکراری ، استفاده از گفتار و اشیا تکراری می باشد. اصرار به یکنواختی ، پیروی انعطاف ناپذیر از الگوها یا عادات روزمره هم در این گروه از علایم مشاهده می شود. در این اختلالات علائق شدیدا محدود و ثابت می باشد. همچنین واکنش بیشتر یا کمتر از حد معمول به محرک های حسی ، واکنش ناخوشایند به برخی صداها و یا لمس بیش از حد اشیا هم در این حیطه از علائم قرار دارند.
زمان تشخیص اختلالات طیف اوتیسم معمولا در حول و حوش سال دوم زندگی می باشد ولی گاهی در موارد شدید حتی در سال اول زندگی هم تشخیص داده می شود. در موارد خفیف که شدت علائم زیاد نیست ، ممکن است دیرتر از دو سالگی هم بروز پیدا کند. جهت تشخیص قطعی این طیف از اختلالات نیاز به ارزیابی و بررسی توسط متخصصین روانپزشک می باشد.
سایر علائم همراه در این اختلالات چیست؟
گروهی از این علائم ، رفتاری و گروهی از آن ها جسمی است. علائمی مثل پرخاشگری ، تحریک پذیری ، بی ثباتی خلق ، قشقرق ، بی خوابی ، بیش فعالی ، عدم توجه و تمرکز و رفتارهای آسیب به خود در حیطه علائم رفتاری این اختلالات هستند. همچنین اختلال در کاربرد و رشد زبان و کم توانی ذهنی هم در برخی از کودکان با اختلالات طیف اوتیسم مشاهده می شود. برخی از علائم جسمی مشاهده شده در این کودکان شامل عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی ، اختلالات گوارشی و تشنج می باشد که نیازمند ارزیابی های جسمی دقیق می باشد.
سیر و پیش آگهی این اختلالات به چه صورت است؟
این اختلالات مزمن هستند و شدت و پیش آگهی متغییر دارند. معمولا کودکانی که بهره هوشی بالاتر دارند و تا حوالی سن هفت سالگی از زبان ارتباطی استفاده کرده اند ، پیش آگهی بهتری دارند. مداخلات دارویی و مداخلات رفتاری زودرس اثرات چشمگیر و مثبتی بر روی علائم این کودکان دارد و منجر به بهبود عملکرد آنها می شود. همچنین محیط حمایت گر در خانواده هم به طور چشمگیری پیش آگهی را بهبود می بخشد. بنابراین پذیرش توسط خانواده و مداخله سریع و به موقع توسط متخصصین این حیطه در کنترل علائم این کودکان و بهبود عملکردشان بسیار کمک کننده می باشد.
درمان این اختلالات چگونه است؟
در اینجا به طور مختصر به برخی از نکات درمانی می پردازیم. هدف درمان در این کودکان بهبود علائم رفتلری به منظور برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی و افزایش مهارت های زندگی می باشد. درمان شامل مداخلات دارویی و مداخلات غیردارویی می باشد. پرکاربردترین داروهایی که در این اختلالات استفاده می شود شامل داروهای ضدافسردگی ، داروهای تثبیت کننده خلق ، داروهای محرک و داروهای ضدروانپریشی می باشد. مصرف دارو علائم رفتاری ذکر شده در این کودکان را تا حدود زیادی کنترل می کند. پس مصرف منظم دارو از اهمیت زیادی برخوردار است. مداخلات غیردارویی شامل آموزش مهارت های اجتماعی ، رفتار درمانی و درمان های شناختی رفتاری می باشد. به برخی از فعالیت های این مداخلات می پردازیم. در آموزش مهارت های اجتماعی ، نحوه شروع مکالمه ، احوالپرسی و چگونگی شکل دادن ارتباط با دیگران آموزش داده میشود. در رفتار درمانی مداخلات زودرس برای رفتارهای تکراری صورت می گیرد که بر روی رفتارهای آسیب زننده به خود موثر هستند. درمان های شناختی رفتاری در اضطراب ، افسردگی و یا اختلالات وسواسی جبری در این کودکان اثرگذار بوده است.
