ده توصیه برای افزایش خواب بهینه در کودکان اوتیسم
تمام کودکان ممکن است در دوره هایی از رشد مشکلاتی در خواب را تجربه کنند. تحقیقات متعددی نشان داده است بسیاری از کودکان بین سنین دو تا پنج سالگی به دلایل مختلف، مانند هیجان و اضطراب در طول روز، مشکلاتی در به خواب رفتن، دیدن کابوس های مربوط به اتفاقات رخ داده در طول روز و بیدار شدن های مکرر را تجربه می کنند که بسیاری از این موارد بدون دخالت دارویی و روانشناختی، به خودی خود و پس از مدتی ناپدید می شود.
خواب خوب شبانه به معنای به خواب رفتن و خواب ماندن در طول ساعات شب است. بسیاری از کودکان بعد از بیست دقیقه رفتن به رختخواب، به خواب رفته و معمولا در طول شب بیدار نمی شوند و اگر هم بیدار شوند بیدار بودن آنها تنها چند ثانیه طول کشیده و کودک ضمن به خواب رفتن این بیدار شدن را در روز بعد به یاد نمی آورند.
کودکان اوتیسم مشکلات متعددی را در دو مرحله اصلی خواب شبانه یعنی به خواب رفتن و خواب ماندن تجربه می کنند. به طور کلی این مشکلات عبارتند از:
- به خواب رفتن دشوار همراه با بیقراری
- بیدار شدن های متعدد در طول شب
- بیدار شدن در اواسط شب و بیدار ماندن بیشتر از یک ساعت و بیقراری
- بیدار شدن و انجام فعالیت مورد علاقه درست چند ساعت پس از به خواب رفتن
- بیدار شدن در ساعات ابتدایی صبح
به طور عمده، مشکلات اصلی خواب در کودکان اوتیسم به عادت های خوابیدن آنها و فعالیت های کودک در طول روز برمی گردد. همچنین لازم به ذکر است که اضطراب، بیماری های جسمانی، شب ادراری، کابوس های شبانه، محیط خواب نا آرام، سرد یا گرم بودن اتاق کودک، سر و صدای محیط و وجود وسایل الکتریکی در نزدیکی محل خواب کودک می تواند سبب اختلال در روند طبیعی خواب کودک اوتیسم شود.
- توصیه می شود برای تنظیم ساعت خواب کودک و آگاهی از سایر مسائل پیش رو، ابتدا با روانپزشک و تسهیلگر کودک مشورت شود. زمانی که مشکل اصلی که در چرخه خواب کودک اختلال ایجاد می کند پیدا شد، برنامه ریزی برای افزایش ساعات خواب بهینه و پیش بینی سایر مسائل پیش رو برای والدین هموارتر می شود.
ما در این مطلب ما قصد داریم ده راهکار را برای افزایش خواب بهینه در کودکان اوتیسم به شما پیشنهاد کنیم:
۱- آگاهی داشتن نسبت عادت های کودک قبل از خواب
درصد بالایی از مشکلات خواب کودکان اوتیسم مربوط به عادت های قبل از خواب و میزان فعالیت آن ها درست پیش از خوابیدن مربوط می شود. این که کودک مدام چه می بیند، چه می شنود و چه کاری می کند به تدریج، عادت ها و الگوهای رفتاری خاصی را در کودک شکل داده و بر چرخه خواب او تاثیر می گذارد. آگاهی نسبت به این الگوها و رفتارها برای افزایش خواب بهینه در کودکان اوتیسم، به والدین یاری می رساند که با آگاهی بیشتری برای این موضوع اقدام کنند.
۲- داشتن برنامه تغذیه سالم
حضور یک برنامه غذایی سالم و عاری از غذاهای پر کالری و چرب در طول هفته به کاهش مشکلات خواب کودکان اوتیسم کمک می کند. برنامه غذایی باید به گونه ای باشد که علاوه بر حضور ساعت هایی معین برای صرف غذا در آن، سازگار با طبع کودک باشد و به نیازهای او پاسخ دهد. همچنین میزان غذا و کالری هر وعده بایستی به گونه ای تنظیم شود که کودک بعد خوردن آن احساس گرسنگی یا سنگینی زیاد ناشی از احساس سیری نداشته باشد.
۳- داشتن فعالیت جسمانی متناسب
انفعال کودک در طول روز یا فعالیت شدید، هر دو سبب ایجاد مشکلاتی در به خواب رفتن و خواب ماندن کودک اوتیسم می شود. در نتیجه حضور برنامه ای متعادل برای فعالیت جسمانی و بازی در طول روز، با توجه به سن و شدت اختلال کودک می تواند در کاهش مشکلات خواب موثر واقع شود.
۴- کاهش اضطراب
تجربه اضطراب حتی با شدت متوسط توسط کودک اوتیسم در روز باعث بیدار شدن های مکرر در طول شب و بیقراری می شود. اضطراب امکان دارد به دلیل جو خاص در منزل، ویژگی های محیط بیرون از خانه و یا علت درون زاد داشته باشد. توصیه می شود والدین علت احتمالی اضطراب را با یاری تسهیلگر کودک و روانپزشک او شناسایی کرده و سپس برای کمک به کودک اقدام کنند.
۵– برنامه تمرینی برای به توالت رفتن
اگر کودک اوتیسم مشکل شب ادراری دارد یا توالت رفتن برای او دشوار است، توصیه می شود ابتدا با پزشک برای شناسایی ناهنجاری یا بیماری های دستگاه ادراری مشورت شود. در کودکان اوتیسمی که با توالت رفتن مشکل دارند یا شب های جای خود را خیس می کنند، بهتر است ضمن مشورت با تسهیلگر برنامه تمرینی همراه با تشویق تنظیم و برای مدت زمانی مشخص به طور مداوم برای کسب نتیجه پیگیری شود. به طبع رفع مشکل شب ادراری و توالت رفتن پیش بین خوبی برای خوابی آرام تر برای کودک اوتیسم است.
۶- وجود محلی مشخص برای خوابیدن
وجود محلی مشخص برای خوابیدن، مانند اتاق خود کودک، به جای سایر نقاط منزل، مثل اتاق والدین یا سایر اعضای خانواده، حس خوابیدن را به او القا کرده و کودک به مرور زمان متوجه می شود که فقط رختخواب خود او محل خوابیدن است نه جای دیگر. البته لازم است جدا کردن کودک اوتیسم و مستقل کردن او در اتاق خودش با احتیاط انجام شود. به گونه ای که سبب آسیب روحی به کودک نشود. مشورت با تسهیلگر و دریافت مشاوره در این امر می تواند یاری رسان باشد.
۷- اطمینان دادن به کودک برای امنیت او
اگر کودک اوتیسم احساس کند که با خوابیدن در اتاق خودش امنیت ندارد، بی قراری کرده و سطح بالایی از اضطراب را که مخرب است تجربه خواهد کرد. همین موضوع سبب مشکلات متعدد در خوابیدن و کاهش ساعات خواب کودک می شود. توصیه می شود والدین برای مدت زمانی مشخص، بسته به روحیات خاص کودک خود، شب ها قبل خواب به کودک اطمینان لازم را درباره امنیت او بدهند. در این راستا می توان از پاداش و تشویق های کلامی نیز استفاده کرد.
۸- کاهش سر و صدا و نور در نزدیکی محیط خواب
سر و صدای زیاد و روشن بودن بیش از حد محل خواب کودک و نقاط نزدیک به آن سبب مختل شدن روند طبیعی خواب کودک می شود. لازم است والدین این منابع صوتی و نوری مزاحم را شناسایی کرده و در جهت حذف یا کاهش آنها اقدام کنند. تنها وجود یک شب خواب با نور ملایم آبی یا بنفش در محل خواب کودک و در صورت لزوم استفاده از یک منبع پخش کننده نویز سفید برای خوابی آرام در طول شب توصیه می شود.
۹– حذف وسایل الکتریکی موجود
حضور وسایل الکتریکی مانند گوشی موبایل و مودم وای فای در نزدیکی محل خواب کودک به دلیل امواجی که از آنها ساطع می شود، موجب اختلال در روند خواب کودک شده و کیفیت مورد انتظار برای خوابی بهینه برای او را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. پیشنهاد می شود در حد امکان اینگونه وسایل در نزدیکی محل خواب کودک نبوده و حتی استفاده از آنها در طول روز نیز برای کودک کاهش پیدا کند.
۱۰- تنظیم دمای اتاق کودک
گرم و سرد بودن بیش از حد محل خواب سبب کاهش کیفیت خواب کودک شده و باعث می شود کودک در باقی ساعات روز احساس خستگی کرده و بی قرار باشد. بهترین دمای توصیه شده برای کودکان در ساعات خواب آنها بین ۱۸ تا ۲۱ درجه سلسیوس است.
