ده گام عملی رژیم درمانی برای بهبود عملکرد اوتیسم
معمولا” وقتی در مورد غذا و تغذیه صحبت می شود، اولین چیزی که به ذهن می رسد طعم ، ظاهر و بوی آن است. در واقع بسیاری از مردم، به آنچه که غذا در بدن ما انجام می دهد فکر نمی کنند، اما وقتی در خانواده کودکی مبتلا به اختلال اوتیسم یا سایر اختلالات مرتبط با آن دارید، باید بدانید که غذا خوردن چیزی فراتر از لذت بردن است، نوع غذایی که کودک شما می خورد می تواند تأثیرات مثبت یا منفی عمده ای بر عملکردهای مغزی و سلامتی او بگذارد. مداخلات مختلفی همچون انواع رژیم های محدود کننده، ویتامین های با دوز بالا، مکمل ها و … به عنوان درمان کمکی برای این کودکان مطرح شده اند. هدف از طراحی هرکدام از این مداخلات تغذیه ای می تواند بهبود نوع خاصی از اختلالات کودک همچون بهبود عملکرد شناختی یا درمان مشکلات جسمی مانند آلرژی غذایی، اختلالات دستگاه گوارشی و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی یا سم زدایی بدن باشد.
حتی والدین آگاه و تحصیلکرده نیز ممکن است در حوزه تغذیه و رژیم درمانی گیج و سردرگم شوند. مطالب زیادی در اینترنت، در گروه های پشتیبانی والدین و رسانه های پزشکی و غیر پزشکی وجود دارد که بررسی و جمع بندی همه آنها دشوار است. تجزیه و تحلیل مطالب علمی و گزارش ها، انواع رژیم های محدود کننده، ویتامین های با دوز بالا، انتخاب نوع خاصی از مکمل های ویتامینی یا مواد معدنی و تصمیم گیری درمورد انواع مواد مغذی و گیاهان دارویی مناسب و ایمن برای فرزندان توسط والدین تقریبا” غیر ممکن است. رویکرد ده مرحله ای تغذیه درمانی، گام به گام شما را در فرآیند تغذیه کودکان مبتلا به اوتیسم راهنمایی می کند، این رویکرد با مداخلات پایه شروع و به تدریج سطوح پیشرفته تری از تغذیه درمانی را دربر خواهد گرفت. این رویکرد به راحتی در سطح خانواده قابل اجرا بوده و به شما این امکان را می دهد که هر مرحله را با سرعت و به راحتی طی کنید.
مراحل مختلف این رویکرد به گونه ای است که هر فرد با توجه به نیازهای خود می تواند آن را مورد استفاده قرار دهد. به عنوان مثال، ممکن است شما پس از اجرای مراحل اولیه، پیشرفت قابل توجهی در فرزند خود مشاهده کنید و تصمیم بگیرید که در آن مرحله متوقف شوید. یا، پس از تسلط بر مراحل اولیه، ممکن است بخواهید چند مرحله پیشرفته تر را هم پیاده سازی کنید. بسیاری از والدین تصمیم می گیرند همه مراحل برنامه را اجرا کنند. (به یاد داشته باشید که هر مرحله بر اساس مرحله قبلی ساخته شده و به تدریج به مراحل پیشرفته تر می رسد، بنابراین باید آنها را به ترتیب ارائه شده اجرا کنید). اجرای هر یک از مراحل اولیه و یا مداخلات پیشرفته تر، مطمئنا” منجر به بهبودی قابل ملاحظه ای در وضعیت درمانی فرزندتان می شود و نتایج قابل مشاهده مثبتی بر رفتار، خلق و خوی، الگوهای خواب و سلامت عمومی و همچنین پاسخ بهتر به سایر رویکردهای درمانی را به دنبال خواهد داشت.
مرحله 1: حرکت به سمت رژیم غذایی سالم
اولین کاری که در تغذیه درمانی، باید انجام دهید این است که مشکلات تغذیه ای پایه فرزند تان را شناسایی و برطرف کنید. مشکل در مراحل ابتدایی تغذیه باعث می شود او نتواند به درستی به مداخلات پیشرفته تر پاسخ دهد یا از آن بهره مند شود.
مرحله 2: مطمئن شوید که فرزند شما به اندازه کافی مواد مغذی اساسی دریافت می کند
اکنون که تغذیه فرزندتان را به سمت یک رژیم غذایی سالم تر سوق داده اید، زمان آن فرا رسیده است که روی اطمینان از اینکه رژیم غذایی او به اندازه کافی مواد مغذی اولیه مورد نیازش را تامین می کند، تمرکز کنید. اگر رژیم غذایی کودک فاقد مواد مغذی اساسی باشد، مغز و سیستم ایمنی، دستگاه گوارش و سم زدایی او عملکرد مناسبی نخواهد داشت. پروتئین، کربوهیدرات، چربی، ویتامین ها، مواد معدنی و آب هرکدام برای کودک بسیار مهم هستند و باید بتوانید تعیین کنید که کودک در کدام یک از این مواد مغذی اساسی ممکن است کمبود داشته باشد. حتی اگر وزن و قد کودک در محدوده طبیعی باشد، همچنان ممکن است که او برای دریافت این مواد مغذی اساسی “گرسنه” باشد. کودک می تواند به راحتی کالری کافی از غذاهای ناسالم برای افزایش وزن و قد بلندتر مصرف کند. اطمینان از اینکه رژیم غذایی کودک همه این مواد مغذی را دارا است، برای کمک به عملکرد او در بهترین حالت خود ضروری است.
مرحله 3: انتخاب مکمل مولتی ویتامین و مواد معدنی روزانه برای فرزندتان
بسیاری از متخصصان بر این باورند که ضرورتی برای مصرف مکمل های ویتامین و مواد معدنی وجود ندارد و کودکان می توانند هر آنچه را که نیاز دارند با خوردن یک رژیم غذایی متعادل به دست آورند. این مساله درکودکانی که انواع غذاهای سالم را مصرف میکنند، سیستم گوارشی سالمی دارند که می‌تواند مواد مغذی مصرف‌شده را هضم و جذب کند و بدنشان قادر به استفاده از مواد مغذی جذب‌شده است، می تواند صادق باشد، اما متأسفانه اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم در این دسته قرار نمی گیرند. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب انتخاب های غذایی بسیار محدودی دارند، اغلب دارای مشکلات رفتاری هنگام غذا خوردن هستند که درروند غذایی آنها اختلال ایجاد می کند و بسیاری از آنها مشکلات حسی دارند که بر پذیرش بافت، طعم و بوی خاص غذاها تأثیر می‌گذارد و در نتیجه باعث مشکلات تغذیه ای می‌شود. برخی از کودکان دارای رژیم های غذایی حذفی هستند که مصرف برخی از غذاها را محدود می کند. حتی تعدادی از آنها دارای اختلالات مزمن گوارشی هستند که در توانایی آنها برای هضم و جذب مناسب مواد مغذی اختلال ایجاد می‌کند. همه این عوامل باعث می شود که کودکان مبتلا به اوتیسم نسبت به کمبود مزمن ویتامین و مواد معدنی آسیب پذیرتر باشند.
مرحله 4: افزایش مصرف اسیدهای چرب امگا 3 در برنامه غذایی کودک
اسیدهای چرب ضروری (EFA) چربی هایی هستند که بدن ما نمی تواند آنها را بسازد و باید از طریق رژیم غذایی تامین شوند. دو گروه EFA وجود دارد: اسید های چرب امگا 3 و امگا 6. نسبت اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 به یکدیگر برای سلامت و رشد مغز و بدن حیاتی هستند. نسبت بهینه اسیدهای چرب امگا 6 به امگا 3 در رژیم غذایی ما چهار به یک است. متأسفانه، اکثر رژیم های غذایی امگا 6 بسیار زیاد و امگا 3 بسیار کمی دارند و نسبت مصرف معمول اسید چرب امگا 6 به امگا 3 به طور متوسط بیست به یک است. کمبود اسیدهای چرب امگا 3 در رژیم غذایی، به ویژه دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) و ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) با اوتیسم، اختلال در روانخوانی یا تفسیر کلمات و واژه ها، اختلال بیش فعالی و کم توجهی، ناتوانی در انجام کارهای معمول روزانه، افسردگی و اضطراب مرتبط است.
مرحله 5: مشکلات غذایی فرزند خود را حل کنید
نگرانی بسیاری از والدین “انتخاب های خاص غذایی” فرزندشان و رفتارهای منفی هنگام غذا خوردن است. کودکان مبتلا به اتیسم کم اشتها هستند، نوشیدن را به خوردن ترجیح می دهند، از غذاهای جدید امتناع می ورزند، تنوع بسیار محدودی از غذاها را می پذیرند، تمایل بیشتری به مواد غذایی کربوهیدراتی دارند و قوانین و آداب خاص غذایی خود را دارند. برای بسیاری از خانواده ها، زمان صرف غذا شبیه صحنه نبرد است که در آن کودک آنها دهانش را می بندد، غذا را می اندازد و از خوردن امتناع می کند یا شدیدا” عصبی است. والدین روش های مختلفی را امتحان می کنند، از غذا دادن اجباری، امتیاز دادن و التماس کردن گرفته تا پرت کردن حواس کودک با تلوزیون و غذا دادن همزمان و یا دنبال کردن او در گوشه گوشه خانه و دادن لقمه های غذا در طول روز. اما معمولا” هیچ یک از این تکنیک ها جواب نمی دهد و والدین احساس ناامیدی و شکست می کنند.
مرحله 6: مشکلات گوارشی کودک خود را درمان کنید
مشکلات گوارشی مربوط به مری، معده، روده کوچک و روده بزرگ در میان کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار شایع است. در واقع، تحقیقات اخیر نشان می دهد که مشکلات گوارشی در کودکان اوتیستیک بیشتر از سایر کودکان است، تصوری که جامعه پزشکی مدت ها آن را غیرمحتمل دانسته و رد میکرد. در مطالعه‌ای که در سال 2006 در مجله رشد و رفتار اطفال منتشر شد، مشخص شد که 70 درصد از کودکان اوتیستیک سابقه علائم گوارشی مانند مدفوع غیرطبیعی، یبوست، استفراغ مکرر و درد شکم داشتند. سایر مطالعات تحقیقاتی نشان می دهد که کودکان مبتلا به اوتیسم دارای میزان بالایی از هیپرپلازی لنفاوی (LNH)، ازوفاژیت، گاستریت، التهاب دوازدهه و کولیت و همچنین سطوح پایین آنزیم های گوارشی مربوط به متابولیسم کربوهیدرات ها در روده هستند. علائم مشکلات گوارشی که از خفیف تا شدید متغیر است، می‌تواند تاثیر زیادی بر سلامت و رفتار کودک داشته باشد. اگر کودک شما از یک یا چند مورد ازاین علائم شامل درد شکم، یبوست، استفراغ، نفخ، رفلاکس، اسهال، گاز گرفتگی رنج می برد، ممکن است دارای اختلال گوارشی باشد. درمان مؤثر اختلالات گوارشی ضمن برطرف نمودن علائم، به نوبه خود برخی از رفتارهای او را بهبود خواهد بخشید.
مرحله 7: شناسایی و درمان آلرژی های غذایی
تعداد فزاینده‌ای از شواهد نشان می‌دهند که میزان بروز آلرژی غذایی در بین کودکان مبتلا به اوتیسم و اختلالات مرتبط مانند ADHD در مقایسه با جمعیت عمومی کودکان بیشتر است. کودکان اوتیستیک ممکن است به دلیل ناهنجاری در سیستم گوارشی و/یا سیستم ایمنی، در برابر آلرژی های غذایی آسیب پذیرتر باشند. اینکه بدانیم چگونه آلرژی های غذایی ممکن است کودک را تحت تاثیر قرار دهد و غذاهای مشکل ساز از رژیم غذایی اوحذف کنیم جزء مهمی از برنامه جامع درمانی او است. آلرژی های غذایی باعث ابتلای کودکان به اوتیسم یا سایر اختلالات مرتبط نمی شود، اما کودکان مبتلا به این شرایط را بیشتر از سایر کودکان در حال رشد تحت تاثیر قرار می دهند. کودکان مبتلا به اوتیسم، به راحتی تحت فشار قرار می گیرند و ممکن است نسبت به تحریکات شنوایی، بینایی و لامسه بیش از حد(یا کمتر) واکنش نشان دهند. اگر کودک دارای مشکلات حسی باشد، علائم آلرژی مانند خارش پوست، کهیر، اگزما، آبریزش بینی، عطسه و خارش و ریزش اشک چشم بر سیستم حسی او فشار بیشتری وارد می‌کند و عملکرد طبیعی او را سخت‌تر می‌کند. ترکیبی از آلرژی های غذایی و مسائل حسی می تواند مانع از توانایی کودک شما برای نشستن، تمرکز و حفظ آن، پردازش اطلاعات، یادگیری، کنترل تکانه ها و رفتار و تعامل با معلمان و درمانگران شود. رهایی از علائم آلرژی غذایی، بار حسی او را کاهش می دهد و رفتار او را بهبود می بخشد.کودکان مبتلا به اتیسم منحصربه‌فرد هستند زیرا اغلب نمی‌توانند ناراحتی فیزیکی و دردی را که از علائم آلرژی غذایی احساس میکنند، به صورت کلامی بیان کنند. اگر کودک شما غیرکلامی است یا تاخیر زبانی دارد، نمی تواند به شما بگوید که آیا حالت تهوع، درد شکم، درد قفسه سینه ناشی از ریفلاکس یا سردرد دارد یا خیر. در عوض، کودک از طریق رفتارهای خود، مانند کوبیدن سر، کج خلقی، تحریک پذیری و امتناع از غذا، درد جسمی را نشان می دهد. بنابراین آگاهی داشتن نسبت به چنین مشکلاتی اهمیت زیادی دارد زیرا این رفتارها اغلب با مشکلات رفتاری اوتیستیک معمولی به جای رفتارهای ناشی از آلرژی های غذایی تشخیص داده نشده اشتباه گرفته می شوند.
مرحله 8: تنظیم برنامه غذایی کودک بر مبنای رژیم های غذایی ویژه حذفی
رژیم های غذایی حذفی، به ویژه رژیم های غذایی بدون کازئین و بدون گلوتن (GFCF)، در جامعه اوتیسم بسیار محبوب هستند. مدت‌ها ست که بسیاری ازوالدین مدعی شده‌اند که این رژیم‌ها در تسکین علائم اوتیسم مؤثر هستند. با این حال، شواهد علمی کمی وجود دارد که این ادعاها را تأیید یا رد کند و چنین مداخلات غذایی بحث برانگیز هستند. با این حال، این لزوماً به این معنی نیست که یکی از این رژیم‌های حذفی برای کودک شما مفید نخواهد بود. انواع دیگر رژیم های غذایی شامل رژیم های غذایی با کربوهیدرات خاص (SCD)، رژیم غذایی چرخشی، رژیم غذایی ضد قارچی و رژیم غذایی فین گلد است. آنچه اهمیت دارد این است که سعی نکنید هیچ رژیم غذایی حذفی را به تنهایی اجرا کنید. نظارت و ارزیابی متخصص تغذیه بر اجرای صحیح رژیم و بررسی چگونگی اثربخشی رژیم در این مورد ضروری است، اصلاح کمبود ریز مغذی ها و درشت مغذی های از دست رفته از طریق این رژیم های حذفی و جایگزینی آنها برای تامین سلامت کودک بسیار اهمیت دارد.
مرحله 9: ویتامین B6 با دوز بالا را با منیزیم امتحان کنید:
استفاده از مکمل های ویتامینی معمولا” به عنوان راهی برای جلوگیری از بیماری و جلوگیری از کمبودهای ویتامینی است. اما هدف استفاده از ویتامین ها با دوز بالا کاملا متفاوت است، یک رژیم ویتامین با دوز بالا که به‌عنوان « درمان با دوز های بالای ویتامینی » و «اورتومولکولی» نیز شناخته می‌شود، شامل مصرف مقادیر زیادی از یک ویتامین خاص برای دستیابی به یک مزیت سلامتی خاص است.در جامعه اوتیسم، دوز بالای ویتامین B6 همراه با منیزیم، درمان مورد توجه است.استفاده از روش درمان با دوز های بالای ویتامینی در دهه 1960 در جامعه اوتیسم محبوبیت پیدا کرد، زمانی که این ایده مطرح شد که دوزهای بالای روزانه ویتامین B6 (پیریدوکسین) ممکن است برای کودکان اوتیسم مفید باشد. اثرات مفیدی که کودکان اوتیستیک تجربه کرده اند می تواند شامل بهبود رفتار، کاهش پرخاشگری، عصبانیت های کمتر، بهبود پاسخگویی اجتماعی، رفتار محرک کمتر، افزایش گفتار، بهبود تماس چشمی باشد.
مرحله 10: شناسایی سایر مکمل های غذایی مفید
به نظر می رسد که بسیاری از ویتامین ها، مواد معدنی، آنتی اکسیدان ها، اسیدهای آمینه، مواد مغذی و گیاهان دارویی وجود دارند که میتوانند برای کودکان اوتیسم مفید باشد. این مکمل ها معمولاً به عنوان درمان تغذیه ای پیشرفته در جامعه اوتیسم پذیرفته شده و مورد استفاده قرار می گیرند.
درک این نکته مهم است که هر یک از این مکمل‌های غذایی پیشرفته هدف بسیار خاصی را دنبال میکنند و هر کودک اوتیسمی لزوما” به آنها نیاز ندارد. برخی از کودکان اوتیستیک از تعداد زیادی از آنها استفاده می کنند، کودکان دیگر فقط از چند مکمل استفاده می کنند و برخی دیگر نباید هیچ مکمل پیشرفته ای را امتحان کنند زیرا برای شرایط فردی آنها مناسب نیست. همچنین، برخلاف آنچه که بسیاری از پزشکان به والدین می گویند، شما نباید همه این مکمل ها را به یکباره برای کودک خود شروع کنید و همچنین نباید همه آنها را همزمان استفاده کنید. بسیاری از والدین در نهایت ده ها مکمل گران قیمت می خرند و هر روز فرزندشان را وادار کنند همه این مکمل ها را مصرف کند، اما هرگز جواب نمی گیرند. انجام این کار فقط باعث می شود که شما از تمام مداخلات تغذیه ای احساس ناامیدی و شکست کرده و کاملاً سرخورده شوید. تا زمانی که فرزندتان بر 9 مرحله اول برنامه تسلط پیدا نکرده است، این مرحله را اجرا نکنید.
انجام مداخلات درمانی در اوتیسم مانند دویدن در یک ماراتن است – باید به آرامی شروع کنید و با سرعت خود حرکت کنید
با متخصص تغذیه یا پزشک متخصص تغذیه کودک خود همراه باشید تا بفهمید چگونه تغذیه کودک را بهبود دهید و از مکمل های مناسب، کودک خود بهره ببرید.
در نهایت، باید بدانید که قبل از اجرای مداخلات پیشرفته تر رژیمی، تغذیه اولیه کودک باید درست باشد.
