اتیسم یا اختلال طیف اتیسم یک بیماری به اصطلاح عام نمی باشد، بلکه یک ناتوانی فردی می باشد که می تواند باعث ایجاد چالش های جدی در ارتباطات و رفتارهای اجتماعی فرد شود. معمولا این ظاهر افراد اتیسم نیست که آنها را از سایر افراد متمایز می کند، بلکه نحوه برقراری ارتباط و معاشرت آنها یا سایرین، پاسخ رفتاری آنها به محرک های خارجی، و روش یادگیری آنها هست که این افراد را متمایز می سازد. توانایی های یادگیری، فکر کردن، و استدلال کردن یک فرد دارای اتیسم می تواند از نبوغ تا بسیار ضعیف باشد. بعضی از افراد دارای اتیسم نیاز به کمک جدی در کارهای روزانه خود دارند و بعضی افراد خیر.
از نظر آماری اختلال اتیسم در پسران حدودا ۴ برابر در دختران است . علت این تفاوت آماری تا کنون مشخص نشده است .
منبع اختلال طیف اوتیسم، اختلال در سیستم عصبی می باشد و نشانه های آن در دوران اولیه رشد فرد نمایان می شود. معمولا افراد دارای اتیسم در مراودات اجتماعی و برقراری ارتباط و بروز احساسات دچار مشکل می باشند. با این حال بروز رفتاری اختلال طیف اتیسم بسیار گسترده و با شدت های متفاوت می باشد. رفتار یک فرد دارای اتیسک می تواند با گوشه گیری ، عدم ارتباط با دیگران و سکوت همراه باشد. رفتار های تکراری و کلیشه ایی در این اختلال دیده میشود. تکان دادن دست ها از شایع ترین رفتار های طیف اتیسم است . بازی کردن با اسباب بازی ها به صورت تکراری و مشابه و چیدن آن ها در یک خط و نظم ثابت ، از ویژگی ها و نشانه های اتیسم است . اگر نظم و ترتیبی که کودک اتیسم هنگام بازی فراهم کرده است ، از طرف اطرافیان بر هم زده شود، باعث عصبانیت و دست کشیدن از بازی میشود .
در این اختلال علاقه ی شدید به یک سری اجسام خاص دیده می شود.
عدم ارتباط چشمی ، ناتوانی در درک احساسات دیگران یا توصیف احساسات خود ، بروز دادن واکنشهای غیر معمول به یک محرک خارجی مانند بو، صدا و نور ها از ویژگی های این اختلال است .
در بعضی از افراد خندیدن ها یا گریه کردن ها یا فریاد کشیدن های بدون محرک شایع است .
تشخیص اولیه در این اختلال به این صورت خواهد بود که مادر متوجه متفاوت بودن فرزند خود می شود و تشخیص نهایی زیر نظر روانپزشک کودک و نوجوان انجام خواهد شد .
مداخله ی درمانی سریع و موازی در این اختلال ، شاه کلید بهبود عملکرد است . هنگامی که برای کودک تشخیص اختلال اوتیسم گرفته می شود ، باید آموزش های خاص و هدفمند شروع شود .
آموزش هایی که روند آن ها با آموزش های کودکان بدون اختلال متفاوت است . در بیشتر موارد وجود مسیر های موازی و هم هدف بهترین حالت درمانی است . به طور مثال برای بهبود عملکرد حسی این اختلال ، انواع ماساژ ها با اهداف متفاوت کاربرد دارد .
رفتار درمانی ، کار درمانی ، گفتار درمانی ، موسیقی درمانی ،بازی درمانی ، آب درمانی و … از موثر ترین مداخلات اختلال طیف اوتیسم است .